Vì Iran, Mỹ có thể xử lý các Công ty của Châu Âu

TĐO - Tổng thống Mỹ Donald Trump đang chuẩn bị áp đặt trừng phạt với các Công ty Châu Âu có quan hệ kinh doanh với Iran, sau khi rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hôm 9/5.

Đây là tuyên bố của ông John Bolton, Trợ lý chính sách đối ngoại cấp cao nhất của ông Donald Trump. Theo vị quan chức này, Mỹ sẽ tiếp tục gây sức ép để các nước đồng minh cũng rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran.

Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton cũng cho rằng, người dân Châu Âu "sẽ nhận thấy lợi ích của họ gắn liền với nước Mỹ", chứ không phải nằm ở việc tiếp tục thỏa thuận hạt nhân Iran, dù các tập đoàn lớn của Châu Âu đã ký nhiều hợp đồng trị giá hàng tỷ USD ở Iran.

Khi được hỏi về khả năng chính quyền Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt với công ty nói trên, ông Bolton trả lời: "Có thể. Điều này phụ thuộc vào cách hành xử của các nước khác".

Phát biểu cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng từ chối loại trừ khả năng áp đặt trừng phạt nhằm vào các Công ty Châu Âu. "Yêu cầu của các biện pháp trừng phạt Iran hiện nay là rất rõ ràng", ông Pompeo trả lời trên Fox News.

Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton lắng nghe bài phát biểu của ông Trump tại Nhà Trắng. (Ảnh: Getty Images)

Giới chức Mỹ cho biết, nước này cho phép các công ty hủy bỏ các hợp đồng hiện có ở Iran trong vòng 90 -180 ngày, tùy thuộc vào ngành công nghiệp có liên quan. Trong khi đó, các giao dịch kinh doanh mới sẽ bị cấm ngay lập tức. Bằng không, các công ty trên có thể bị Mỹ trừng phạt.

Sau khi rút khỏi thỏa thuận, Mỹ đã áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt nhắm vào Iran. Các biện pháp này không chỉ ngăn chặn công ty Mỹ làm ăn ở Iran mà còn ngăn chặn các công ty nước ngoài hoạt động kinh doanh ở Iran tiếp cận toàn bộ các ngân hàng và hệ thống tài chính Mỹ.

Động thái của Mỹ đã gửi lời cảnh báo mạnh mẽ tới các Công ty Pháp. Năm ngoái, tập đoàn năng lượng khổng lồ Total của nước này ký thỏa thuận trị giá 5 tỷ USD để khai thác khí đốt tự nhiên từ Iran. Airbus, nhà sản xuất máy bay đặt trụ sở tại Pháp, cũng bắt đầu phân phối máy bay cho hãng Hàng không Iran Air theo một hợp đồng trị giá hàng tỷ USD.

Ở Đức, hãng xe Volkswagen đã nối lại hoạt động xuất khẩu xe sang Iran. Tân Đại sứ Mỹ tại nước này, ông Richard Grenell, đã lên tiếng cảnh báo: "Các Công ty Đức đang kinh doanh tại Iran nên chấm dứt hoạt động ngay lập tức".

Về phần mình, một số nhà lãnh đạo Châu Âu đã kêu gọi vô hiệu hóa các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire tuần trước tuyên bố: "Chúng ta phải làm việc cùng nhau để bảo vệ chủ quyền kinh tế Châu Âu".

Tổng thống Donald Trump ký quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. (Ảnh: AP Photo/Evan Vucci)

Các quan chức Liên minh Châu Âu (EU) cho biết họ có thể đưa ra các biện pháp tương tự như dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton. Ông Clinton khi đó đã phải cung cấp quyền miễn trừ cho các công ty châu Âu khi áp đặt trừng phạt Cuba trong những năm 1990.

Hôm 13/5, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Iran Hassan Rouhani, Thủ tướng Anh Theresa May khẳng định, các nước châu Âu sẽ tiếp tục theo đuổi thỏa thuận chừng nào Iran còn tuân thủ các cam kết. Theo kế hoạch, ngoại trưởng Anh, Đức, Pháp và Iran sẽ hội đàm tại Brussels (Bỉ) vào 15/5 để bàn bạc thêm về vấn đề này.

Trong khi đó, Tổng thống Trump ám chỉ, ông sẽ không nhượng bộ các Công ty Châu Âu. "Chúng tôi sẽ đảm bảo trừng phạt kinh tế ở mức cao nhất. Bất kỳ quốc gia nào giúp đỡ Iran phát triển vũ khí hạt nhân cũng có thể bị Mỹ trừng phạt mạnh mẽ", ông Trump nhấn mạnh.

Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích thỏa thuận hạt nhân với Iran năm 2015, bất chấp sự đồng thuận chung, Iran đã tuân thủ thỏa thuận, đã kiềm chế chương trình hạt nhân của mình và đặt chương trình này dưới sự giám sát toàn diện của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA).

Trọng Sang