Thỏa thuận hạt nhân Iran gặp khó trên đất Mỹ

Nhiều nghị sĩ bất bình trước việc nới lỏng các quy định về phát triển vũ khí trong thỏa thuận hạt nhân với Iran của Tổng thống Obama. Trong khi đó, nhiều người dân Mỹ cũng phản đối thỏa thuận này.

Hiện thỏa thuận hạt nhân Iran đang gặp khó tại Nghị viện Mỹ. Nhiều nghị sĩ cho rằng Tổng thống Barack Obama đã không yêu cầu chính quyền Tehran cho phép tiếp cận nhanh chóng các cơ sở quân sự nếu có dấu hiệu phát triển vũ khí hạt nhân. Hơn nữa, nhiều chính trị gia cũng không đồng tình với điều khoản dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sau 5-8 năm nữa như trong thỏa thuận đã ký kết.

Nghị sĩ Ed Royce của Đảng Cộng hòa trong Ủy ban Đối ngoại Hạ viện cho rằng việc dỡ bỏ lệnh cấm vận tên lửa đạn đạn - vốn được Trung Quốc và Nga ủng hộ, là điều bất ngờ và không thể chấp nhận.

Các nghị sĩ muốn phủ quyết thỏa thuận này cần sự ủng hộ của 2/3 Hạ viện và Thượng viện để có thể vượt qua quyền phủ quyết của Tổng thống Obama.

Bên cạnh đó, Israel và những người ủng hộ nước này tại Mỹ cũng đang phản đối mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân Iran.

Tuần trước, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chính thức khởi động một chiến dịch nhằm phản đối việc thông qua thỏa thuận trên. Trong khi đó, nhóm những nhà vận động hành lang ủng hộ Israel (Aipac) cũng tích cực phản đối thỏa thuận hạt nhân của Tổng thống Obama. Ông Netanyahu cho rằng thỏa thuận này sẽ giúp Iran củng cố vững chắc vị thế, đồng thời tạo điều kiện cho chính quyền Tehran phát triển vũ khí, đặc biệt là vũ khí hạt nhân, trong một thời gian ngắn.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu tại Nghị viện Mỹ

Thượng nghị sĩ Marco Rubio của Đảng Cộng hòa cho rằng thỏa thuận mà Tổng thống Obama đạt được “gần như đảm bảo” một cuộc xung đột quân sự sẽ xảy ra trong tương lai. Theo ông, không thể có chuyện một quốc gia có sức mạnh quân sự nổi tiếng như Israel sẽ ngồi yên và cho phép đối thủ của mình sản xuất vũ khí chống lại họ, và điều này cũng đúng với các nước khác trong khu vực như Ả Rập Xê Út, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ.

Tom Daschle - cựu lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Thượng viện, cũng cho rằng khả năng nghị viện Mỹ thông qua bản thỏa thuận hạt nhân Iran đang ngày càng bị thu hẹp.

Ngay cả khi số phiếu ủng hộ nhiều hơn số phiếu chống, các chuyên gia cho rằng một kết quả với chênh lệch không quá lớn có thể làm tăng khả năng hành động quân sự của Israel trong tương lai nếu Iran vi phạm thỏa thuận. Rõ ràng, một kết quả sít sao sẽ cho thấy sự nghi ngờ trong nghị viện Mỹ về hiệu lực của thỏa thuận trên, qua đó tạo điều kiện dễ dàng cho Israel hành động quân sự mà không có nhiều cản trở.

Nằm trong chiến dịch đối phó với thỏa thuận hạt nhân Iran, Thủ tướng Netanyahu đang kêu gọi Mỹ cam kết nhiều hơn trong việc đảm bảo an ninh cho Israel cũng như mua thêm các trang thiết bị quân sự mới nhất. Đáp lại, Tổng thống Obama đã cam kết sẽ nhanh chóng hỗ trợ Israel trong các vấn đề về an ninh quân sự cũng như hỗ trợ thêm thiết bị cho nước này.

Hàng nghìn người biểu tình tại New York phản đối thỏa thuận hạt nhân Iran. (Ảnh: Reuters)

Không chỉ gặp khó trong giới chức Washington, thỏa thuận Iran cũng bị nhiều người dân Mỹ phản đối.

Khảo sát của viện nghiên cứu Pew cho thấy 48% người dân không chấp nhận thỏa thuận hạt nhân Iran, trong khi 73% không cho rằng Tehran sẽ tuân thủ thỏa thuận đạt được.

Một cuộc khảo sát khác của ABC/Washington Post cho thấy 56% người dân ủng hộ thỏa thuận hạt nhân Iran, nhưng chỉ có 35% tin tưởng rằng cam kết này sẽ có hiệu quả.

Hàng nghìn người Mỹ đã xuống đường biểu tình yêu cầu Quốc hội Mỹ bỏ phiếu bác bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran. Những người phản đối cho rằng thỏa thuận này đe dọa đến sự an toàn của người dân Mỹ và họ “sẽ làm mọi việc để ngăn chặn thỏa thuận này”.

Trong ngày 23/7, Ngoại trưởng John Kerry, Bộ trưởng Tài chính Jack Lew và Bộ trưởng Năng lượng Ernest Moniz sẽ cùng ra điều trần trước Quốc hội về thỏa thuận với Iran.

Trọng Sang