Tiết lộ tỷ lệ tuyển chọn "phi hành gia chuột" trên tàu vũ trụ chở người Thần Châu - 21
13:00 | 27/11/2025
 |
| “Phi hành gia chuột” có tình trạng sức khỏe tốt khi sinh sống trong trạm vũ trụ. (Ảnh: CMG) |
Tỷ lệ tuyển chọn phi hành gia là 10.000 chọn 1, cũng như vậy, việc tuyển chọn chuột thí nghiệm cũng hết sức nghiêm ngặt. Nhân viên nghiên cứu khoa học trước tiên tuyển chọn ra khoảng 300 con chuột trong phòng thí nghiệm và tiến hành sàng lọc qua các vòng và huấn luyện với thời gian lên đến 60 ngày, trọng điểm kiểm tra đánh giá chỉ số của chuột trên các phương diện sinh lý, các năng lực sinh sản, vận động, nhận biết không gian, ký ức... nhằm đảm bảo thí nghiệm khoa học động vật gặm nhấm có vú trên không gian lần này diễn ra thuận lợi.
Để tuyển chọn được những con chuột phù hợp, các nhân viên nghiên cứu khoa học đã thiết kế máy kiểm tra thể lực và năng lực chống chóng mặt của chuột.
Thiết bị truyền động cho chuột giống như chiếc xe đạp thiết kế cho chuột, 6 con chuột cần phải chạy liên tục không nghỉ trên mỗi vòng lăn chuyển động mới có thể không bị rơi xuống, con chuột nào có thời gian chạy lâu nhất thì sẽ được chọn và bước vào vòng sàng lọc tiếp theo.
Kiểm tra đánh giá năng lực chống chóng mặt của chuột gần giống với huấn luyện mất trọng lực trên mặt đất của các phi hành gia. Trong một thiết bị xoay tròn tốc độ cao, chuột sẽ trải qua các chuyển động không ngừng từ quay ngang, quay dọc, xuôi chiều, ngược chiều. Nếu chức năng tiền đình bất thường, có thể dẫn đến các triệu chứng chóng mặt, mất thăng bằng...
Thông qua kiểm tra chức năng tiền đình của chuột, nhân viên nghiên cứu khoa học chọn ra con chuột có tố chất cao thích ứng với trạng thái mất trọng lực trong giai đoạn phóng tàu. Bước tiếp theo, những con chuột này được lấy ra từ lồng quay, bước vào kiểm tra “cầu thăng bằng”.
Ngoài việc chọn lọc trên phương diện thể lực, nhân viên nghiên cứu khoa học còn thiết kế các hạng mục kiểm tra như “vượt mê cung”, dùng để kiểm tra thử thách trí nhớ và trí thông minh của chuột, bảo đảm chắc chắn có thể tìm thấy chính xác thức ăn trong môi trường không gian vũ trụ.
Mỗi một vòng sàng lọc sẽ có từ 10-20% số chuột bị loại. Trong 300 con chuột chọn ra 48 con làm thành phần dự tuyển cho trước chuyến bay, cuối cùng chỉ có 4 con chuột gồm 2 con cái và 2 con đực chính thức được chọn bay lên vũ trụ.
Vì sao chọn chuột đen chứ không phải chuột bạch? Nhân viên nghiên cứu cho biết, cá thể chuột bạch có tính khác biệt khá lớn, trong khi đó loại chuột đen giống C57BL/6 có quan hệ gần, giống như phiên bản “copy”, có thể bảo đảm thu thập được dữ liệu đáng tin cậy, giá trị khoa học cao hơn trong môi trường cực đoan trên vũ trụ.
Bộ gen của chuột khá giống bộ gen của người, giúp cho các nhà khoa học nghiên cứu cơ chế ảnh hưởng của môi trường không gian đối với động vật có vú cũng như con người.
Bốn con chuột may mắn lên vũ trụ này gánh vác sứ mệnh khoa học quan trọng. Trên trạm không gian, chúng ở trong khoang đặc biệt chuyên dụng, trong khoang có hệ thống chiếu sáng mô phỏng môi trường ngày - đêm, thực phẩm cứng dành riêng cho chuột, cũng như hệ thống dọn dẹp vệ sinh tự động, nhằm đảm bảo cho chúng mạnh khỏe và thoải mái trong thời gian ở trên quỹ đạo. Nhân viên nghiên cứu sẽ trọng điểm nghiên cứu sự ảnh hưởng của điều kiện không gian mất trọng lực, khép kín đối với hành vi của chuột, đồng thời tìm tòi phản ứng và quy luật thay đổi thích ứng của các cơ quan tổ chức khác trên cơ thể chuột trong môi trường không gian.
Sau khi sinh sống gần 2 tuần trên vũ trụ, bốn con chuột cùng phi hành đoàn tàu vũ trụ Thần Châu - 20 trở về Trái đất vào ngày 14/11. Tiếp theo, bốn con chuột sẽ được tiếp tục nghiên cứu khoa học sâu hơn nữa, nhằm cung cấp dữ liệu khoa học sự sống quý báu cho việc lưu trú thời gian dài trên không gian và thám hiểm không gian của con người trong tương lai.
Đài CMG