Hợp tác quốc tế phát triển nghề cá Việt Nam minh bạch, bền vững
15:56 | 09/11/2025
Hướng tới phát triển nghề cá minh bạch, bền vững
Từ năm 2014, Tổ chức Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) triển khai Chương trình Cải thiện nghề khai thác cá ngừ vây vàng tại Việt Nam (dự án FIP), phối hợp với doanh nghiệp và chính quyền địa phương giải quyết tình trạng đánh bắt quá mức và bảo đảm tính bền vững của loài cá ngừ vây vàng. Dự án thực hiện đánh giá trữ lượng cá, lượng đánh bắt không chủ đích, hiểm hoạ đối với hệ sinh thái; vận động tuân thủ quy định và thực thi pháp luật tốt hơn; đồng thời triển khai mô hình đồng quản lý cùng cộng đồng ngư dân địa phương.
 |
| Một con cá ngừ vây vàng được ngư dân đưa lên bờ. (Ảnh: WWF-Việt Nam) |
Nhờ dự án, nhiều nhà máy chế biến và xuất khẩu cá ngừ đã nâng cấp hệ thống truy xuất nguồn gốc, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, mở rộng khả năng tiếp cận các thị trường khó tính. Theo thống kê của Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam đến tháng 9/2025, 29 doanh nghiệp/nhà máy chế biến tham gia dự án FIP và áp dụng mã truy xuất nguồn gốc FIP Code.
Ngày 02/10/2025, nghề khai thác cá ngừ vằn bằng lưới vây tại Việt Nam được Hội đồng Quản lý Biển (Marine Stewardship Council - MSC) công nhận đủ điều kiện tham gia Chương trình Cải thiện MSC (MSC - IP). Đây là bước tiến quan trọng tiến tới chứng nhận nhãn sinh thái quốc tế MSC - tiêu chuẩn uy tín toàn cầu về khai thác thủy sản bền vững. Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam sẽ triển khai kế hoạch hành động giai đoạn 2025-2030, phối hợp với doanh nghiệp và địa phương để hoàn thiện tiêu chí quản lý, môi trường và truy xuất nguồn gốc, hướng đến mục tiêu đạt chứng nhận vào năm 2031.
Hợp tác quốc tế còn được mở rộng sang nuôi trồng và chế biến thủy sản. Ngày 13/10/2025, Hội Thủy sản Việt Nam (VINAFIS) ký thỏa thuận hợp tác với Hội đồng Xuất khẩu đậu nành Hoa Kỳ (USSEC). Theo nội dung thỏa thuận, hai bên thống nhất tăng cường hợp tác kỹ thuật, đào tạo chuyên môn, chuyển giao công nghệ và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực nuôi trồng và chế biến thủy sản. Thỏa thuận cũng hướng đến việc hỗ trợ doanh nghiệp và người nuôi thủy sản Việt Nam áp dụng các tiêu chuẩn, chứng nhận bền vững quốc tế, trong đó có Nghị định thư Đảm bảo bền vững đậu nành Hoa Kỳ (SSAP), một trong những mô hình được công nhận rộng rãi toàn cầu.
Quyết tâm chống khai thác IUU và hội nhập quốc tế
Quan điểm nhất quán của Việt Nam là quyết tâm về việc hợp tác quốc tế trong chống khai thác IUU, tiến tới hài hòa quy định quốc tế và phát triển bền vững ngành khai thác thủy sản. Việt Nam đã ký kết cấp Chính phủ với Indonesia Tuyên bố chung về Hợp tác quốc tế tự nguyện chống khai thác IUU; triển khai đường dây nóng với Brunei Darussalam, Philippines, Malaysia, Thái Lan, Campuchia...
Ngoài ra, Việt Nam ký biên bản ghi nhớ (MOU) chống khai thác IUU với Australia và Mỹ; duy trì họp thường niên với Philippines; thiết lập cơ chế trao đổi thông tin ba bên (Cục Thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp và An ninh lương thực Malaysia, Cục Thủy sản và Kiểm ngư thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam, cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) nhằm kịp thời chia sẻ thông tin trong quản lý nghề cá và xử lý tàu cá vi phạm.
Việt Nam cũng hợp tác với các tổ chức quốc tế như Trung tâm phát triển nghề cá Đông Nam Á (SEAFDEC), Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO) để triển khai các giải pháp thực hiện các quy định biện pháp quốc gia có cảng, truy xuất nguồn gốc điện tử, chuyển tải trên biển...
Phát biểu tại họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 06/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng khẳng định: Là thành viên tích cực, chủ động và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam luôn sẵn sàng cùng các quốc gia trong khu vực và cộng đồng quốc tế tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trong chống khai thác IUU, thúc đẩy quản lý nghề cá hiệu quả, bền vững, phù hợp với quy định của luật pháp quốc tế.
Theo các chuyên gia, hợp tác quốc tế không chỉ mang lại hỗ trợ kỹ thuật và tài chính mà còn giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, xây dựng ngành thủy sản minh bạch, có trách nhiệm và phát triển bền vững, đồng thời lan tỏa thông điệp về bảo vệ màu xanh đại dương.
Phan Anh (tổng hợp)