Việt Nam “Tuyên chiến với tình trạng khai thác IUU”: Vì uy tín của quốc gia
08:31 | 02/10/2025
 |
| Thực hiện quyết liệt các giải pháp cấp bách nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác hải sản của ngư dân. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN) |
Sau gần 8 năm kiên trì hành động, đổi mới từ chính sách tới thực tế thực thi, Việt Nam đã và đang khẳng định quyết tâm chính trị cao cùng sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống trong việc gỡ bỏ cảnh báo “thẻ vàng” về khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU).
Mới đây, tại Phiên họp lần thứ 15, Ban Chỉ đạo IUU, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục khẳng định quyết tâm “tuyên chiến” với khai thác hải sản bất hợp pháp; và người đứng đầu bộ, ngành, địa phương sẽ bị xử lý xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nếu không thực hiện tốt nhiệm vụ.
Đó cũng chính là cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế, đồng thời là cơ sở để Việt Nam bày tỏ mong muốn được Liên minh châu Âu ghi nhận, cùng thúc đẩy một giai đoạn hợp tác mới, công bằng và bền vững vì lợi ích chung.
Tái thiết nghề cá theo hướng bền vững
Ngày 23/10/2017, Liên minh châu Âu (EU) chính thức rút "thẻ vàng" đối với Việt Nam trong lĩnh vực khai thác hải sản vì vi phạm các nguyên tắc IUU (đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo quy định).
"Thẻ vàng" trên không chỉ là lời nhắc nhở, mà còn là bước ngoặt buộc Việt Nam phải thay đổi, vượt qua thách thức, hành động mạnh mẽ, đồng bộ, để tái thiết nghề cá theo hướng minh bạch, bền vững và hội nhập quốc tế.
Vì thế, trong thời gian qua, qua 4 lần thanh tra, EC đã ghi nhận nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam đang có sự cải thiện rõ rệt. Từ chính sách đến thực tiễn, Việt Nam đã biến sức ép thành động lực tái thiết nghề cá theo hướng bền vững, không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược, bảo vệ sinh kế bền vững, lâu dài, đáp ứng yêu cầu hội nhập, mà còn bảo vệ uy tín của quốc gia.
Về khung pháp lý, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết tại Kỳ họp thứ 4 (năm 2017), Quốc hội đã thông qua Luật Thủy sản năm 2017 (sửa đổi, bổ sung Luật Thủy sản 2013) nhằm đáp ứng sự phát triển của ngành thủy sản trong thời kỳ hội nhập. Trong đó, luật đã tạo khung pháp lý toàn diện các hoạt động trong lĩnh vực thủy sản để chuyển nghề cá từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm và khai thác, phát triển bền vững.
Ngoài ra, có 8 thông tư, 1 thông tư sửa đổi. Gần đây, Chính phủ cũng đã sửa đổi Nghị định số 42/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; Nghị định số 26/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản thành Nghị định số 37/2024/NĐ-CP và Nghị định số 38/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.
 |
| Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp phát biểu tại Phiên họp lần thứ 15, Ban Chỉ đạo IUU, chiều 30/9. (Nguồn: TTXVN) |
Với trách nhiệm quản lý, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng đã sửa Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT quy định về đăng kiểm viên tàu cá; công nhận cơ sở đăng kiểm tàu cá; bảo đảm an toàn kỹ thuật tàu cá, tàu kiểm ngư; đăng ký tàu cá, tàu công vụ thủy sản; xóa đăng ký tàu cá và đánh dấu tàu cá thành Thông tư số 06/2024/TT-BNNPTNT để rà soát quản lý đội tàu một cách toàn diện và triệt để hơn.
Đảng và Nhà nước cũng đã tăng cường chỉ đạo mạnh mẽ với một loạt các văn bản, chỉ thị, nghị định (như Văn bản số 81-CV/TW ngày 20/3/2020 của Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư) nhấn mạnh tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản.
Cùng với đó là Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động và Kế hoạch của Chính phủ triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW; Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024…
Từ chuỗi chỉ đạo trên, trong thời gian qua, các bộ, ngành, địa phương cũng đã có nhiều nỗ lực, cố gắng thực hiện các chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Các cơ quan đã đẩy mạnh quản lý, kiểm tra, giám sát bằng các biện pháp công nghệ, hành chính; xử lý quyết liệt để ngăn chặn vi phạm; tăng cường giáo dục, thông tin, tuyên truyền người dân; sự phối hợp, hiệp đồng giữa các cơ quan, địa phương chặt chẽ, hiệu quả hơn; có giải pháp đẩy mạnh nuôi trồng thủy hải sản để hạn chế đánh bắt…
 |
| Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp lần thứ 15 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. (Nguồn: TTXVN) |
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến ngày 30/6/2025, số lượng tàu cá cả nước đã đăng ký, cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) là 81.719 chiếc. Con số này không chỉ phản ánh trách nhiệm trong quản lý, mà còn thể hiện nỗ lực minh bạch hóa từng bước trong hoạt động khai thác thủy sản, dần đáp ứng yêu cầu quốc tế.
Chấm dứt khai thác IUU trong tháng 11/2025
Khẳng định quyết tâm giữ màu xanh bền vững cho biển, tại Hội nghị giao ban công tác quý 1, triển khai nhiệm vụ quý 2/2025, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thống nhất đặt mục tiêu gỡ “thẻ vàng” IUU trong quý 4/2025, qua đó yêu cầu các đơn vị sẵn sàng các giải pháp.
Trong một cuộc gặp gỡ gần đây với Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cũng nhấn mạnh IUU là một thách thức phức tạp kéo dài nhiều năm, liên quan tới 21 địa phương ven biển. Việt Nam đã siết chặt quản lý cấp phép đánh bắt và mong EU ghi nhận, ủng hộ để trong năm 2025 có thể tháo gỡ được “thẻ vàng.”
Ông Thắng cũng nhấn mạnh: “Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU thời gian qua đã đạt nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt trong nông nghiệp, phát triển nông nghiệp và bảo vệ môi trường. Việt Nam luôn mong muốn duy trì trao đổi thẳng thắn, tháo gỡ vướng mắc, chia sẻ kinh nghiệm hay để thúc đẩy mối quan hệ lên tầm cao mới.”
Với vai trò chỉ đạo cao nhất của Chính phủ, tại Phiên họp lần thứ 15, Ban Chỉ đạo IUU, chiều 30/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ghi nhận, biểu dương sự nỗ lực, tích cực của các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành Trung ương, các địa phương, khi được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ đã bắt tay vào triển khai ngay chống khai thác IUU.
Nhờ đó, các vi phạm trong khai thác IUU trong thời gian gần đây đã được kiểm soát tốt hơn; quản lý đội tàu được tăng cường; xuất xứ nguồn gốc thủy sản được kiểm soát; việc thực thi pháp luật về khai thác hải sản có tiến bộ.
Tuy vậy, Thủ tướng Chính phủ cũng thẳng thắn chỉ rõ mặc dù tiếp tục có chuyển biến tốt, song nhiều nhiệm vụ chưa có chuyển biến căn bản. Trong đó, công tác quản lý, xử phạt hành vi vi phạm về mất kết nối thiết bị sát hành trình tàu cá, vượt ranh giới cho phép trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn bộc lộ nhiều bất cập.
Vì vậy, với quyết tâm “tuyên chiến với tình trạng khai thác IUU,” Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu đến ngày 15/11/2025 sẽ phải chấm dứt tình trạng khai thác IUU.
Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương. Trong đó yêu cầu lực lượng Công an và chính quyền các địa phương phải rà soát lại toàn bộ đội tàu; kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các tàu cá. Các bộ, ngành, địa phương phối hợp, kiểm soát dứt khoát không cho các tàu không có giấy phép hoạt động, tịch thu giấy phép nếu vi phạm khai thác IUU, bảo đảm hoàn thành ngày 5/10.
Cùng với đó, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan truyền thông tăng cường thông tin về chống khai thác IUU, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực, lấy cái đẹp dẹp cái xấu. Các cơ quan thanh tra tổ chức các đoàn thanh tra xuống địa phương, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đề xuất xử lý nghiêm theo quy định.
“Những đối tượng nào không chấp hành phải xử lý nghiêm theo pháp luật; bộ, ngành, địa phương nào thực hiện không tốt, nhất là người đứng đầu phải bị xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước,” Thủ tướng nhấn mạnh.
Những nỗ lực toàn diện và chỉ đạo quyết liệt trên chính là cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế trong việc quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU, để bảo vệ hình ảnh, uy tín, danh dự của đất nước, con người, dân tộc Việt Nam.
(Theo TTXVN/Vietnam+)
https://www.vietnamplus.vn/viet-nam-tuyen-chien-voi-tinh-trang-khai-thac-iuu-vi-uy-tin-cua-quoc-gia-post1066187.vnp
Theo TTXVN