Nhiều góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Ngày 06/6, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo góp ý cho Dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hội thảo do Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn và Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đồng chủ trì.

Thúc đẩy mạnh mẽ, tạo chuyển biến tích cực về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Nghị quyết 57 không phải là khẩu hiệu chính trị, mà là chương trình hành động thực tế

Hội thảo góp ý cho Dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. (Ảnh: Báo Lao động thủ đô)

Theo Báo Đại biểu Nhân dân, phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Phương Tuấn nhấn mạnh sự cần thiết của việc ban hành Luật nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh mới. Dự thảo Luật đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 và đang được tiếp thu, chỉnh lý.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến bày tỏ đồng tình với việc sửa đổi, bổ sung Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013. Tuy nhiên, tên gọi mới được đề xuất “Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” vẫn còn gây tranh luận.

TS. Phạm Văn Tân, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho rằng, khái niệm “đổi mới sáng tạo” vốn đã bao hàm trong nội dung khoa học - công nghệ. Do đó việc đưa cụm từ này vào tên Luật là không thật sự cần thiết nếu các chính sách liên quan đã được quy định rõ ràng. Ông cũng đặt vấn đề nếu thêm “đổi mới sáng tạo” thì có nên đưa cả “chuyển đổi số” vào tên Luật theo đúng tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị hay không. Sự bứt phá không phải ở cái tên, tiêu đề mà ở nội hàm chính sách trong văn bản.

Về nội dung chuyển đổi số, Dự thảo Luật chỉ đề cập tại Điều 18, gắn với hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo TS. Phạm Văn Tân, đây là cách tiếp cận chưa đầy đủ. Ông đề nghị cần mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật hoặc có quy định rõ ràng hơn về vị trí của chuyển đổi số trong hệ thống pháp luật hiện hành.

“Đổi mới sáng tạo không chỉ diễn ra trong khu vực sản xuất - kinh doanh, mà còn trong cả quản lý nhà nước, văn hóa, xã hội… Do đó, Luật cần bao quát rộng hơn để phản ánh đúng tính chất toàn diện của hoạt động đổi mới sáng tạo trong nền kinh tế tri thức", TS. Phạm Văn Tân nói.

TS. Phạm Văn Tân, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. (Ảnh: Báo Nhân dân)

Theo Báo Nhân dân, TS. Phạm Văn Tân cũng đề cập đến vấn đề tài chính. Ông cho rằng, Dự thảo Luật cần quy định rõ việc phân bổ tối thiểu 2% GDP hàng năm cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, thay vì chỉ dừng ở con số 2% tổng chi ngân sách Nhà nước như hiện tại. “Không có nguồn lực tài chính đủ mạnh thì khoa học công nghệ sẽ không thể trở thành trụ cột phát triển”, ông Tân nhấn mạnh, đồng thời bày tỏ lo ngại rằng hiện nay mức chi thực tế mới chỉ đạt khoảng 1%.

Ông cũng kiến nghị quy định rõ cơ quan có thẩm quyền cho phép thử nghiệm công nghệ, bổ sung các nội dung về phát triển nhân lực, đặc biệt là lực lượng làm công tác quản lý khoa học và nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Theo Báo Lao động thủ đô, ông Đặng Đình Luyến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội lưu ý đến tính hợp hiến, hợp pháp và tính khả thi của Dự thảo. Ông chỉ ra bất cập tại Điều 2 về đối tượng áp dụng, khi cụm từ “có liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” chưa được định nghĩa rõ ràng, dễ gây áp dụng mơ hồ, nhất là đối với các tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam.

Về Điều 4 trong Dự thảo Luật quy định, khi có quy định khác với các luật khác thì Luật này sẽ được ưu tiên áp dụng. Ông Luyến cho rằng, quy định này không phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Theo đó, trong trường hợp xung đột giữa các văn bản cùng cấp, văn bản ban hành sau mới được ưu tiên.

Ông Đặng Đình Luyến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. (Ảnh: Báo Nhân dân)

Về Khoản 6, Điều 22 quy định cho phép Chính phủ ban hành các quy định khác với luật hiện hành nhằm thử nghiệm công nghệ mới, ông Luyến cảnh báo điều này có thể dẫn tới mâu thuẫn với Hiến pháp nếu không được quy định chặt chẽ. “Không thể cho phép hành vi trái luật chỉ với lý do thử nghiệm”, ông nhấn mạnh.

Về hợp tác quốc tế trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ông đề nghị Dự thảo cần bám sát Điều 12 Hiến pháp 2013, bảo đảm nguyên tắc “tôn trọng độc lập, chủ quyền, không can thiệp nội bộ” và tiếp thu có chọn lọc các thành tựu quốc tế trong lĩnh vực khoa học - công nghệ.

Kết luận Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Phương Tuấn cho biết, các ý kiến đóng góp sẽ được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các cơ quan liên quan tiếp thu, nghiên cứu để tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trong thời gian tới.

Bộ Khoa học và Công nghệ lập Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng vừa ký ban hành Quyết định số 289/QĐ-BKHCN thành lập Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 của Bộ Khoa học và Công nghệ (Ban Chỉ đạo).

11 bài toán lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Hải Dương Sở Khoa học và Công nghệ Hải Dương đề xuất danh mục và đặt hàng, tìm lời giải cho 11 bài toán lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025.