Trang chủ Văn hóa - Du lịch Giải trí
15:29 | 17/10/2017 GMT+7

Di sản âm nhạc cổ truyền VN: Nguy cơ bị mai một, biến mất

aa
Trước những đổi thay mọi mặt của đời sống, nhiều di sản âm nhạc cổ truyền Việt Nam đã và đang đứng trước nguy cơ bị mai một, biến mất. Việc tìm ra những phương thức bảo tồn và khôi phục môi sinh cho những di sản đang bị đe dọa này thực sự là một bài toán nan giải.

Trăm mối tơ vò

Trong kho tàng âm nhạc VN, âm nhạc cổ truyền của các dân tộc đóng vai trò hết sức quan trọng. Không chỉ là những yếu tố cấu thành cơ bản tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc mà âm nhạc của 54 dân tộc anh em với những sắc thái khác nhau còn tạo nên sự phong phú, đa dạng của văn hóa và âm nhạc. Công cuộc bảo tồn và phát huy những giá trị của âm nhạc dân tộc cổ truyền của các dân tộc VN vì thế từ lâu đã được sự quan tâm, dành nhiều công phu của lớp lớp các nhà nghiên cứu, nhạc sĩ như: Hoàng Tuấn, Hồng Thao, Tô Ngọc Thanh, Tô Vũ, Trần Văn Khê, Nguyễn Thụy Loan, Đặng Hoành Loan, Bùi Trọng Hiền… Nhiều kho tư liệu được sưu tầm, bảo tồn, lưu giữ ở Viện Âm nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia VN và Đài Tiếng nói VN (VOV)… thực sự là tài sản vô giá của văn hóa dân tộc…

“Âm nhạc các dân tộc thiểu số không phải là âm nhạc hàn lâm, không nên lấy lý thuyết âm nhạc hàn lâm làm khuôn mẫu để mô tả, soi chiếu và đánh giá; tức là không nên nhìn nhận âm nhạc các dân tộc thiểu số tương tự như nhìn nhận âm nhạc hàn lâm. Vì thế, công tác tuyên truyền, định hướng cách tiếp cận và bảo tồn mang tính chỉnh thể đối với các nhà nghiên cứu, nhà quản lý văn hóa các cấp… chính là một trong những giải pháp tiên quyết trong công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị các loại hình âm nhạc dân tộc các dân tộc thiểu số.” (PGS.TS Kiều Trung Sơn– Viện Nghiên cứu văn hóa, Viện Hàn lâm KHXHVN)

Nhạc sĩ Đặng Hoành Loan nhìn nhận: “Thay đổi quy cách sản xuất, tổ chức sản xuất, phương tiện sống, ý thức, nhận thức, thưởng thức nghệ thuật… là những cơn bão mạnh không chỉ làm nghiêng ngả, thậm chí xô đổ nhiều di sản văn hóa nghệ thuật phi vật thể quý giá mà còn làm nghiêng ngả, xô đổ cả thói quen thưởng thức, trình diễn nghệ thuật cổ truyền trong dân chúng, đặc biệt là lớp trẻ”. Nhiều thể loại âm nhạc cổ truyền dân tộc vì thế đang dần rơi vào dĩ vãng, đã và đang đặt ra nhiều bài toán khó trong công tác bảo tồn, khôi phục.

Đơn cử như Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh từ lâu rất nổi tiếng với làn điệu Ví đò đưa, nhưng ngày nay người dân nơi đây gần như không còn ai làm nghề chèo đò, những làn điệu Ví đò đưa cũng gần như mất đi không gian diễn xướng đích thực của nó. Hay dân ca Hò kéo gỗ rất đặc sắc của người dân huyện Lệ Thủy, Quảng Bình gần đây dường như cũng không còn tồn tại vì nghề khai thác lâm nghiệp ở nơi đây không còn hoạt động.

Đó là chưa kể nhiều thể loại âm nhạc gắn với sinh hoạt văn hóa tâm linh tín ngưỡng cũng mất đi ở nhiều nơi, ở nhiều dân tộc bởi cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ và tri thức con người, tâm lý sùng bái, cầu viện các thế lực thiên nhiên, thần thánh ít nhiều đã vơi giảm trong tư duy của người dân. Bên cạnh đó, nhiều loại hình dân ca, dân nhạc dần mất đi như một điều tất yếu bởi không còn môi trường và không gian diễn xướng. Có thể kể đến như loại hình Hát ống, sử dụng hai chiếc ống nối với nhau làm công cụ chuyển tải âm thanh của dân tộc HMông ở Sơn La ngày nay dễ dàng bị thay thế bởi điện thoại di động…

di san am nhac co truyen vn nguy co bi mai mot bien mat

Âm nhạc cổ truyền dân tộc là bản sắc văn hóa cần bảo tồn, phát huy

Đi tìm giải pháp

“Thay đổi quy cách sản xuất, tổ chức sản xuất, phương tiện sống, ý thức, nhận thức, thưởng thức nghệ thuật… là những cơn bão mạnh không chỉ làm nghiêng ngả, thậm chí xô đổ nhiều di sản văn hóa nghệ thuật phi vật thể quý giá mà còn làm nghiêng ngả, xô đổ cả thói quen thưởng thức, trình diễn nghệ thuật cổ truyền trong dân chúng, đặc biệt là lớp trẻ”. (Nhạc sĩ Đặng Hoành Loan)

Đã nhiều lần và trong suốt nhiều năm qua, tiếng chuông cảnh báo về tình trạng bị mai một, thậm chí là nguy cơ bị biến mất của các loại hình âm nhạc nghệ thuật dân gian truyền thống của VN đã được gióng lên. Cũng đã có không ít những chương trình, dự án, các buổi tọa đàm, hội thảo… được tổ chức, triển khai để tìm ra những giải pháp, thực hiện những công việc để bảo tồn và phát huy giá trị các di sản âm nhạc truyền thống cổ truyền của dân tộc.

Dù vậy, việc tìm ra một giải pháp mang tính khoa học, bài bản để có chiến lược bảo tồn và phát huy các giá trị di sản này vẫn là vấn đề cấp bách. Trước thực trạng đó, Ủy ban Dân tộc đã giao cho Viện Âm nhạc làm chủ nhiệm đề tài khoa học Những giải pháp cấp bách nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản âm nhạc cổ truyền các dân tộc thiểu số VN.

PGS.TS Kiều Trung Sơn, Viện Nghiên cứu văn hóa, Viện hàn lâm Khoa học xã hội VN cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn tới tư duy áp đặt trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc các dân tộc thiểu số VN là do các nhà nghiên cứu hay quản lý, tổ chức sự kiện văn hóa chưa nhìn nhận đúng về đối tượng cần tiếp cận.

Bên cạnh đó, để tránh sự dàn trải, lãng phí, việc lựa chọn, phân loại cũng như sắp xếp thứ tự ưu tiên bảo tồn cấp bách, bảo tồn dài hạn… các thể loại âm nhạc dân tộc cổ truyền cũng cần sớm xác định một cách bài bản, khoa học và mang tính chỉnh thể, dài hạn. Chính sách tôn vinh nghệ nhân, hỗ trợ các nghệ nhân cao tuổi truyền trao, truyền dạy các bài bản cổ cho các thế hệ đi sau là một việc làm tất yếu. Nhưng để bảo tồn và phát huy một cách bền vững những giá trị của âm nhạc dân tộc các dân tộc thiểu số, cần chú trọng công tác tuyên truyền, quảng bá, đào tạo rộng rãi và lâu dài đối với các thế hệ trẻ. PGS.TS Nguyễn Thụy Loan khẳng định: “Thế hệ trẻ là một trong những nhân tố quan trọng quyết định vận mệnh của các di sản âm nhạc trong tương lai”.

Theo Báo Văn Hóa

Nguồn:

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Hoàng tráng, sống động Lễ khai mạc Tuần lễ Thể thao, văn hóa và du lịch Bình Định 2024

Hoàng tráng, sống động Lễ khai mạc Tuần lễ Thể thao, văn hóa và du lịch Bình Định 2024

Kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng tỉnh Bình Định (31/3/1975 - 31/3/2024), hướng đến kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 -30/4/2024) và hưởng ứng Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” đến năm 2030, tối 22/3, tại Vịnh Thị Nại (Quy Nhơn, Bình Định), UBND tỉnh Bình Định đã khai mạc Tuần lễ Thể thao, văn hóa và du lịch Bình Định 2024 (AMAZING BÌNH ĐỊNH FEST 2024).
Những hình ảnh đầu tiên về các đội đua mô tô nước UIM-ABP Aquabike World Championship 2024

Những hình ảnh đầu tiên về các đội đua mô tô nước UIM-ABP Aquabike World Championship 2024

Chạy thử kiểm tra độ êm mặt nước, nạp nhiên liệu cho các mô tô, tiến hành các bước kiểm tra cuối cùng trước khi bước vào đường đua... Đó là những hình ảnh tại đầm Thị Nại (TP Quy Nhơn, Bình Định) sáng ngày 22/3.
Lưu sinh viên Lào, Campuchia tại TP. HCM được xem phim "Đào, phở và piano" miễn phí

Lưu sinh viên Lào, Campuchia tại TP. HCM được xem phim "Đào, phở và piano" miễn phí

Tối 29/2, thông tin từ Hội hữu nghị Việt Nam – Lào thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cho biết đơn vị sẽ kết hợp với cụm rạp Cinestar Hai Bà Trưng tổ chức buổi xem miễn phí bộ phim Đào, phở và piano cho các lưu học sinh Lào, Campuchia trên địa bàn TP.HCM vào 19h ngày 1/3.
Nam sinh châu Phi tại Đại học Bách khoa Hà Nội và vai diễn trong "Đào, phở và piano"

Nam sinh châu Phi tại Đại học Bách khoa Hà Nội và vai diễn trong "Đào, phở và piano"

Vào vai người lính Pháp trong phim "Đào, phở và piano", Oraiden Manuel Sabonete, 24 tuổi, sinh viên năm thứ ba ngành kỹ thuật điện của Đại học Bách khoa Hà Nội bất ngờ nổi tiếng.

Đọc nhiều

Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Tối 27/3, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức Gặp gỡ Hữu nghị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Gần 200 khách mời là các Tổng lãnh sự, đại diện đoàn ...
4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

Ngày 27/3, Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029.
Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

“Cá nhân tôi rất tin tưởng và ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, bởi Người có tinh thần yêu nước, đức hy sinh và tôn vinh nền độc lập của Việt Nam”.
Giá vàng phục hồi nhẹ, tỷ giá trung tâm tăng

Giá vàng phục hồi nhẹ, tỷ giá trung tâm tăng

Giá vàng miếng SJC có thời điểm tuột mốc 80 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra song đã nhanh chóng lấy lại mốc này. Trong khi giá USD niêm yết tại các ngân hàng thương ...
Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Mới đây, Đồn Biên phòng Tam Quang (BĐBP Nghệ An), UBND xã Tam Quang (huyện Tương Dương) phối hợp với các nhà hảo tâm tổ chức Lễ khởi công khoan giếng, sửa chữa, xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho các trường học, các em học sinh THCS của hai bản Tân Hương, Tùng Hương với số tiền gần 250 triệu đồng.
Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Diễn ra từ ngày 27 đến 31/3, Triển lãm tư liệu, hình ảnh và báo cáo chuyên đề “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” do Thành Đoàn Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân phối hợp tổ chức tại Nhà trưng bày Hoàng Sa nhằm bồi đắp tình yêu, lòng tự hào, ý thức, trách nhiệm đối với biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Bình Thuận vừa thông tin về việc một lao động trên tàu cá bị mất liên lạc trên biển.
lan dau tien am thuc hungary ra mat tai ha noi
gioi thieu quang ba ve dat nuoc va con nguoi viet nam tai dan mach
dai su cac nhom g4 gui thong diep chuc tet nguyen dan
viet nam tang 8 bac trong bang xep hang chi so phat trien con nguoi
dai su canada ghe xu hoa dao nhat tan hao hung don tet viet
vung 3 hai quan thuc hien cuu nan tau ca tai quang ngai
hoc sinh mai chau hoa binh no luc ngan chan khung hoang khi hau
Xin chờ trong giây lát...
Cảm nhận biến đổi khí hậu để nỗ lực hành động vì trái đất
Xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ
Lần đầu tiên ẩm thực Hungary xuất hiện tại Hà Nội
“Hương vị nước Nga” giữa lòng Hà Nội
Ra mắt không gian ẩm thực Hungary tại Hà Nội
Csaba Szabo: người mang ẩm thực Hungary tới Việt Nam
Lũy thép biên phòng toàn dân
Đối ngoại nhân dân: Sức mạnh mềm trong quan hệ quốc tế
Clip học sinh Vương quốc Anh học chúc Tết Việt
Màn đẩy gậy kịch tích của Khách Tây với chàng trai H'Mông
45 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc:
Người bạn Mỹ và khúc hát vì hòa bình cho Việt Nam
Mãn nhãn với màn 3D mapping tại Lễ hội Hai Bà Trưng
Kiều bào Thái Lan đoàn kết, hướng về Đảng, về quê hương
Du khách nước ngoài trải nghiệm Thiền Tịnh Xuân tại chùa Tam Bảo Đà Nẵng
Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Việc thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế sẽ giúp người dân tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí, giảm nhiều khâu thủ tục.
OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.
1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo, Chính phủ Liên bang Nga cấp 1.000 chỉ tiêu học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại Liên bang Nga theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, thực tập chuyên ngành và tiếng Nga.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí thẩm định cấp giấy phép hoặc văn bản chấp thuận cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam.
Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa thông báo kế hoạch tuyển chọn 50 ứng viên tham gia chương trình thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động