Bộ GTVT “loay hoay” với 17 trạm BOT bất cập vị trí đến bao giờ?
Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng tại Thông báo số 136/TB-VPCP ngày 10/4/2018 của Văn phòng Chính phủ về việc giao Bộ GTVT có báo cáo, đánh giá cụ thể đối với những dự án BOT còn nhiều bất cập. Bộ GTVT báo cáo: Trong số 73/88 trạm BOT Bộ GTVT đang quản lý có: 56 trạm đặt trong phạm vi dự án, khoảng giữa các trạm liền kề phù hợp và 17 trạm có những bất cập về vị trí đặt trạm.
3 trạm nằm ngoài phạm vi dự án
3 trạm nằm ngoài phạm vi dự án gồm: Trạm Cầu Rác (Hà Tĩnh); trạm Tào Xuyên (Thanh Hoá); trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội).
Trạm Cầu Rác thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn dự án QL1 tuyến tránh Hà Tĩnh, theo tính toán sơ bộ, thời gian thu của trạm sẽ kết thúc khoảng năm 2019. Kiến nghị cho hoạt động bình thường đến hết thời gian.
Trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn dự án tuyến tránh TP.Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ di dời về phạm vi tuyến tránh TP.Vĩnh Yên. Hiện nay, việc thu giá đang diễn ra bình thường và người dân có sự lựa chọn đi theo đường Nhật Tân - Nội Bài. Bộ GTVT kiến nghị giữ nguyên để tiếp tục thu giá hoàn vốn cho dự án như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Ảnh minh họa
Trạm Tào Xuyên thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn dự án tuyến tránh TP.Thanh Hoá, Bộ GTVT kiến nghị tiếp tục cho thu giá tại vị trí hiện nay do việc di chuyển trạm vào tuyến tránh không khả thi về phương án tài chính. Trong trường hợp di chuyển vào tuyến tránh, Nhà nước phải bố trí khoảng 1.489 tỷ đồng hỗ trợ trong vòng 12 năm từ năm 2018 đến năm 2029 theo phương án tài chính của dự án.
Ảnh minh họa
Thừa nhận bất cập tới mức khó có thể chấp nhận được là trạm thu phí nằm ngoài dự án nhưng Bộ GTVT vẫn lên tiếng xin Chính phủ cho giữ lại các trạm để thu phí của người dân. Như vậy, Bộ này có đang vì sự phát triển giao thông, thông thương kinh tế giữa các vùng miền hay không? Hay chỉ vì lợi ích của các nhà đầu tư mà xem nhẹ quyền lợi của người dân. Bộ không thể lấy lý do là đã có đường khác để đi rồi thì vẫn xin đặt trạm thu phí ở đó. Bởi trạm đó không nằm trong dự án thì đặt là vi phạm chứ không nói đến chuyện dân đã có đường khác đi rồi.
6 trạm đặt trên tuyến chính hoàn vốn cho dự án khác
Báo cáo của Bộ GTVT nêu rõ, hiện có 6 trạm đặt trên tuyến chính hoàn vốn cho các dự án đầu tư nâng cấp tuyến chính và xây dựng tuyến tránh.
Theo Chinhphu.vn, hiện nay, 5/6 trạm đã thực hiện giảm giá cho các phương tiện quanh trạm với phạm vi khoảng 10km. Sau khi giảm giá quanh trạm, tình hình thu giá ổn định.
Riêng trạm Cai Lậy hiện đang tạm dừng thu, trên cơ sở báo cáo của Bộ GTVT, Chính phủ giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, quyết định phương án thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại trạm Cai Lậy.
Ảnh minh họa
Đây cũng là một lý do không thể chấp nhận được. Đặt trạm thu phí trên tuyến đường chính đển hoàn vốn cho dự án khác. Tuyến đường chính nhiều phương tiện giao thông qua lại, việc tận thu dễ dàng hơn, đó là lý do để các chủ đầu tư BOT dự vào xin lập trạm. Khi biết điều này, Bộ GTVT phải cương quyết xử lý, sao để tồn tại, thu phí ảnh hưởng đến quyền lợi người dân, bị phản đối rồi mới giải trình.
Thu phí cho tuyến đường tránh, có người không đi vào tuyến đường đó cũng bị thu phí sao? Người ta đi vào đường chính thì chắc chắn không đi vào đường tránh nữa, sao lại thu phí của họ?
6 trạm thu trên cả quốc lộ và cao tốc
Hiện có 6 trạm thu trên cả tuyến quốc lộ và cao tốc khi đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc và cải tạo quốc lộ song hành thuộc 4 dự án.
Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Thái Nguyên - Chợ Mới và nâng cấp cải tạo Quốc lộ 3 (1 trạm trên QL3 và 1 trạm trên tuyến cao tốc). Để có giải pháp xử lý phù hợp, trước mắt Bộ GTVT cho phép nhà đầu tư thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ trên tuyến cao tốc. Trên cơ sở số liệu doanh thu thực tế trong 3 tháng, Bộ GTVT sẽ tính toán các phương án xử lý, thống nhất với UBND tỉnh Thái Nguyên để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Đối với 3 dự án còn lại (QL6, cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng), theo tính toán, nếu bỏ trạm trên các tuyến quốc lộ, phương án tài chính các dự án sẽ không khả thi, nhà nước phải bố trí ngân sách để bù phần thiếu hụt lên đến khoảng 21.000 tỷ đồng (riêng QL5 khoảng 16.000 tỷ đồng). Trong điều kiện ngân sách nhà nước khó khăn như hiện nay, phương án này không khả thi. Vì vậy, Bộ GTVT kiến nghị tiếp tục thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại các trạm này.
Hiện Bộ GTVT cũng đã có các chính sách miễn, giảm giá đối với người dân quanh trạm và ưu tiên giảm giá chung cho các phương tiện nếu phương án tài chính của các dự án còn khả thi.
2 trạm thu giá hoàn vốn cho dự án hầm Đèo Cả
2 trạm La Sơn - Tuý Loan và trạm Nam Hải Vân thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả.
Văn bản Bộ GTVT nêu rõ: “Sau khi rà soát cho thấy, trạm La Sơn - Tuý Loan đặt trên tuyến cao tốc La Sơn - Tuý Loan (đầu tư theo hình thức BT) đối chiếu với quy định hiện hành, việc đầu tư một nơi, thu giá một nơi và thu giá trên tuyến đường đầu tư theo hình thức BT là không phù hợp”.
Còn với trạm Nam Hải Vân, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và đã có quyết định gộp trạm Nam Hải Vân thu chung với trạm Bắc Hải Vân để thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho 2 dự án hầm Đèo Cả và Dự án hầm Phú Gia - Phước Tượng do cự ly quá gần.
Tất cả những bất cập trên, chắc chắn Bộ GTVT không thể không biết, song chẳng hiểu vì lý do gì mà Bộ vẫn duyệt phương án cho các trạm hoạt động, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế của người dân.
Chính phủ đã yêu cầu báo cáo và đưa phương án giải quyết, Bộ vẫn xin giữ hình thức thu phí, vì biết là bất cập? Vậy, như thế, Bộ có quá nghiêng về lợi ích tư nhân mà xem nhẹ lợi ích của người dân hay không? Đó còn chưa nói đến tình trạng gian lận trong thu phí mà kiểm toán đã chỉ ra trong những lần kiểm toán.
N.Hòa