ASEAN nhất trí kêu gọi phi quân sự hóa Biển Đông
Bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN tại cuộc gặp hồi tháng 2 ở Philippines
Tranh chấp Biển Đông từ lâu đã là một trong những vấn đề mà thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) khó đạt được đồng thuận nhất. Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng tầm ảnh hưởng của mình lên khu vực, một số nước ASEAN càng tỏ ra thận trọng hơn trong vấn đề này.
Hôm 5/8, hội nghị ngoại trưởng ASEAN đã không đưa ra được tuyên bố chung như thường lệ. Theo các nguồn tin ngoại giao, nguyên nhân chính là ASEAN không nhất trí trong việc đề cập tới việc Trung Quốc nhanh chóng tăng cường khả năng phòng thủ trên các đảo nhân tạo trong khu vực tranh chấp.
Nhiều chuyên gia cho rằng Trung Quốc đang mạnh mẽ quân sự hóa Biển Đông, bao gồm việc xây dựng trái phép 7 đảo nhân tạo. Trong đó, 3 đảo có đường băng, hệ thống tên lửa phòng không, radar và thậm chí là đủ khả năng tiếp nhận các máy bay chiến đấu.
Trong tuyên bố chung công bố cuối ngày 6/8, các ngoại trưởng ASEAN đã thể hiện thái độ cứng rắn hơn so với bản dự thảo trước đó. Tuyên bố chung nhấn mạnh: các nước ASEAN nhất trí "nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự kiềm chế" trên khu vực tranh chấp.
Được biết, trong các cuộc thảo luận sâu rộng, một số thành viên ASEAN đã bày tỏ lo ngại rằng việc cải tạo, bồi đắp đảo nhân tạo và những động thái khác trong khu vực đã làm suy giảm niềm tin và sự tin tưởng, làm leo thang căng thẳng và gây hại cho hòa bình, an ninh cũng như ổn định chung.
Cũng trong ngày 6/8, các ngoại trưởng ASEAN và Trung Quốc đã thông qua khuôn khổ đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) - một bộ quy chuẩn được kỳ vọng sẽ làm giảm căng thẳng trên vùng biển tranh chấp, hướng tới giải quyết các mâu thuẫn thông qua luật pháp quốc tế.
Trung Quốc tự ý tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông. Yêu sách chủ quyền "Đường lưỡi bò" mà Bắc Kinh đặt ra chồng lấn lên vùng biển mà nhiều quốc gia ASEAN như Việt Nam, Indonesia, Philippines, Brunei tuyên bố chủ quyền.
Hồng Anh