Việt Nam chỉ có 23% lao động đã qua đào tạo

Theo báo cáo, trong 5 năm qua tỉ lệ thất nghiệp ở Việt Nam gần như ổn định và chỉ tăng nhẹ từ 1,96% lên 2,26% vào quý II/2017. Tỉ lệ thiếu việc làm cũng ở mức thấp và có xu hướng giảm từ 2,74% năm 2012 xuống còn 1,62% vào quý 2/2017.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là chất lượng lao động của Việt Nam còn thấp, với chỉ trên 23% có bằng cấp, chứng chỉ. Cơ cấu lao động theo các cấp trình độ đào tạo còn bất hợp lý, chưa thực sự phù hợp với trình độ phát triển kinh tế, xã hội.

Theo thống kê hiện nay, trong số lực lượng lao động có bằng cấp, chứng chỉ thì hơn 50% là có bằng cấp từ cao đẳng và đại học trở lên, trong khi số có chứng chỉ nghề trình độ trung cấp chỉ chiếm 5,42% và chứng chỉ nghề ngắn hạn chỉ chiếm 5,6% tổng lực lượng lao động.

Ảnh minh họa

Theo đánh giá của Viện Khoa học lao động và xã hội, thị trường lao động Việt Nam hiện vẫn còn lạc hậu. Trong đó, phải kể đến số lao động làm việc trong khu vực phi chính thức khá lớn với trên 18 triệu người. Thậm chí, ngay cả trong khu vực chính thức cũng có gần 7 triệu người làm việc, do đó mục tiêu hướng tới việc làm bền vững tại Việt Nam vẫn còn nhiều rào cản.

Đánh giá về xu hướng lao động và xã hội, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động - Xã hội Đào Quang Vinh chia sẻ: “Thất nghiệp và thiếu việc làm không phải là vấn đề lớn nhưng năng suất lao động thấp chính là thách thức lớn trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập quốc tế đối với Việt Nam.

Mặc dù năng suất lao động Việt Nam đã được cải thiện nhiều trong những năm gần đây, góp phần tăng thứ hạng về năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, nhưng giá trị tuyệt đối thì mức tăng năng suất lao động Việt Nam quá khiêm tốn”.

Bên cạnh đó, xu hướng già hóa dân số đã và đang tác động đến cơ cấu việc làm theo nhóm tuổi ở Việt Nam. Số lao động là người cao tuổi làm việc trong nền kinh tế hiện nay ngang bằng với số lao động thanh niên độ tuổi 15 – 24, điều này cho thấy tác động về già hóa dân số tại Việt Nam đã khá rõ nét.

Từ những thực tế này, để tăng khả năng tiếp cận thị trường lao động và cơ hội việc làm cho người lao động, nhất là thanh niên là lao động di cư, báo cáo khuyến nghị cần phân luồng sớm ngay từ trung học cơ sở nhằm tạo chuyển biến trong nhận thức của xã hội về quyết định lựa chọn nghề nghiệp.

Hơn hết, cần đẩy nhanh quá trình chính thức hóa việc làm thông qua các cơ chế hỗ trợ tín dụng, thuế, đào tạo nghề cho người lao động đối với các cơ sở sản xuất nhỏ đăng ký hoạt động theo Luật Doanh nghiệp.

Minh Anh