Chàng trai trẻ và khát vọng gìn giữ “quốc hồn”qua nghề mắm truyền thống
Sinh ra và lớn lên tại vùng quê biển Hoằng Phụ, Hoằng Hóa, Thanh Hóa, mảnh đất có truyền thống làm mắm lâu đời, từ thuở nhỏ, mùi vị của nước mắm đã ăn sâu vào ký ức của Lê Anh.
Sau khi tốt nghiệp đại học, Lê Anh vào làm kỹ sư cho một công ty Hàn Quốc. Thời điểm đó, lương mỗi tháng của anh là hơn một nghìn USD với nhiều chế độ đãi ngộ. Tuy nhiên, dù lương cao nhưng trong lòng anh luôn đau đáu nghĩ về quê hương, trăn trở rằng làm thế nào để nghề mắm quê hương có thể phát triển giữa cơn bão của kinh tế thị trường?
Anh Lê Anh chia sẻ: “Tôi quyết định từ bỏ nghề kỹ sư về làm mắm, đơn giản là vì tôi thích nghề này. Tôi đến với nghề mắm hoàn toàn vì đam mê. Hơn nữa, nước mắm là linh hồn trong ẩm thực của người Việt, vì vậy tôi muốn gìn giữ những giá trị nguyên bản của nước mắm truyền thống”.
Nghĩ là làm, năm 2012 anh trở về quê và thực hiện ước mơ của mình. Trước khi làm mắm, Lê Anh tìm đến sự trợ giúp của các chuyên gia khoa học thực phẩm và thủy sản như Tiến sĩ Trần Thị Dung, một trong những chuyên gia hàng đầu về nước mắm, Lê Anh cũng trải nghiệm, học hỏi ở hầu khắp các làng nghề làm mắm trên khắp đất nước, đúc kết rồi tìm ra phương pháp cho riêng mình để làm lợi thế cạnh tranh của người đi sau.
Anh Lê Anh mong muốn giữ gìn những giá trị nguyên bản của nước mắm truyền thống
Phương pháp mà anh Lê Anh chọn là làm nước mắm từ cá cơm, ủ trong thùng gỗ Bời Lời với muối theo phương pháp nén gài. Theo anh, làm mắm trong các thùng gỗ, đặt trong nhà tôn kín thì nước mắm sẽ lên men một cách tự nhiên. Sau 18 đến 24 tháng ủ, những giọt nước mắm màu cánh gián tươi, hậu vị thanh, mùi thơm dịu sẽ được kéo rút và đóng chai nguyên bản.
Hiện cơ sở của anh có 32 thùng gỗ, mỗi thùng chứa được khoảng 8 tấn cá. Cùng với nhà bể ốp gỗ, mỗi năm cơ sở sản xuất 500 tấn cá/năm và khoảng 400 tấn mắm tôm, mắm tép mỗi năm.
Khi bắt tay vào làm nghề mắm, anh đã từng gặp rất nhiều khó khăn, trong đó anh cho biết khó nhất là 2 vấn đề: tạo ra sản phẩm và tiêu thụ. Để làm ra một chai mắm rất khó từ khâu chọn cá, muối, ủ mắm đến vận chuyển nguyên liệu đều phải tuân thủ theo một quy trình nghiêm ngặt. Khi có sản phẩm rồi thì phải nghĩ cách để đưa sản phẩm đó tới bàn ăn người tiêu dùng. Anh cho biết, thời điểm đó anh như người “điếc không sợ súng”, biết là khó, biết là khổ nhưng vẫn cố làm.
Vì là người trẻ nên anh muốn mang “hơi thở” của tuổi trẻ thổi hồn vào từng giọt mắm, cũng bởi lẽ vậy nên anh Lê Anh làm mắm theo phong cách và tư duy mới mẻ, đó là phải có chiến lược và khác biệt. Anh khắc phục những nhược điểm của nước mắm truyền thống như nặng mùi, đen thâm, chai xấu xí, không tiện lợi… bằng cách áp dụng khoa học thực phẩm vào trong quá trình sản xuất.
Xưởng sản xuất nước mắm của Lê Gia tại Thanh Hóa
Anh cũng luôn quan niệm rằng, người trẻ khởi nghiệp là phải biết tạo ra các sản phẩm phù hợp với xu thế. Vì vậy, không chỉ tạo ra các sản phẩm mắm truyền thống, mà Lê Anh còn tạo ra những sản phẩm phù hợp với nhu cầu của xã hội hiện đại. Trong đó, phải kể đến sản phẩm nước mắm dành cho bé, một sản phẩm được nhiều người mẹ tin dùng.
Bên cạnh đó, anh còn tạo ra những điểm riêng biệt cho sản phẩm của mình bằng cách đổi mới logo, nhập vỏ chai từ Thái Lan, sử dụng nắp tiện lợi để không bị tràn nước mắm khi rót.
Anh Lê Anh nói: “Bình thường nhắc đến nước mắm truyền thống thì người ta sẽ liên tưởng đến các cụ già, chứ không ai nghĩ một người trẻ lại dám theo nghề mắm. Vì vậy, tôi tự hào là một người trẻ tâm huyết với nước mắm truyền thống. Phải có những người trẻ như tôi để lưu giữ quốc hồn, quốc túy và những giá trị truyền thống ngàn đời”.
Hiện nay, thương hiệu mắm Lê Gia của anh đã trải qua 3 năm hoạt động và phát triển. Những sản phẩm chủ yếu của Lê Gia như nước mắm cốt, nước mắm cho bé, mắm tôm, mắm kho quẹt, mắm tép chưng thịt… có mặt rộng rãi tại các hệ thống cửa hàng thực phẩm sạch tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc (Bác Tôm, Tâm Đạt, Sói Biển, V-Organic, Topgreen,…) các siêu thị mẹ và bé (Bibomart, Shoptretho, Kidplaza) … Trong đó sản phẩm dẫn tiên phong là nước mắm cho bé có độ phủ gần hết các tỉnh thành trong cả nước ở các kênh mẹ và bé.
Để tồn tại và có được thành công như ngày hôm nay, anh Lê Anh đã phải nỗ lực không ngừng nghỉ, anh trải lòng: “Làm nghề mắm thì tôi phải trả giá rất nhiều, trả giá bằng sức khỏe, thời gian dành cho gia đình nhưng bù lại tôi cảm thấy rất vui, vui vì được làm điều mình thích, vui vì mang lại được giá trị cho cộng đồng”.
Minh Châu