9X Mỹ và khát vọng đẩy lùi “bóng ma” chiến tranh tại Việt Nam
9X Mỹ đi tìm sự thật chiến tranh ở Việt Nam
Những ngày đầu năm 2018, Trung tâm trưng bày hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn tại TP Đông Hà (tỉnh Quảng Trị) đón tiếp một đoàn khách đặc biệt: những bạn trẻ Mỹ thuộc thế hệ 9x.
7 sinh viên Đại học (ĐH) American đã tự nguyện dành kỳ nghỉ đông của mình để tham gia vào một hành trình nhân văn: tìm hiểu về hiện thực khách quan của chiến tranh Việt Nam, góp phần đẩy lùi “bóng ma” của chất độc da cam, tàn dư bom mìn vẫn đe dọa cuộc sống của nhiều thế hệ người Việt.
Sinh viên ĐH American nghe chia sẻ về hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn tại Đông Hà, Quảng Trị. (Ảnh: Mine Action Visitors Center)
Ngoại trừ cậu sinh viên gốc Việt Henry Dương, thì các thành viên còn lại trong đoàn không ai có bất cứ mối liên hệ gì với Việt Nam hay với cuộc chiến hơn bốn thập kỷ trước.
Kate Hughes, trưởng nhóm, cho biết, cô chọn đến Việt Nam bởi mong muốn được chung tay chấm dứt thực tại đau lòng, như việc mạng sống của con người, nhất là trẻ em, vẫn tiếp tục bị tước đoạt bởi “bóng ma” chiến tranh.
“Chiến tranh Việt Nam là đề tài mà trường học ở Mỹ vẫn thường né tránh, chúng tôi muốn tìm hiểu về sự thật đó từ góc độ Việt Nam”, Emma Walker, sinh viên ngành Luật và Xã hội học, một thành viên của nhóm cho biết.
“Những chuyến thực tế tại Việt Nam có ý nghĩa thay đổi lớn với cuộc đời tôi, nó tiếp lửa cho khát khao được tìm hiểu sâu hơn về việc khắc phục hậu quả chiến tranh. Nó thôi thúc tôi vững bước trên con đường đồng hành cùng những cá nhân, tổ chức tuyệt vời tôi đã gặp”, Henry Dương, sinh viên ngành Quan hệ công chúng chia sẻ.
Với tâm nguyện ấy, họ đã có mặt trong Dự án “Đẩy lùi bóng ma chiến tranh tại Việt Nam” mùa thứ 3. Dự án được khởi động năm 2015, là sáng kiến của một sinh viên ĐH American có tên Christopher Diamond, sau một học kỳ trao đổi tại Việt Nam. Chuyến đi kéo dài 2 tuần (28/12/2017 - 13/1/2018) của nhóm gồm các chuyến tham quan các khu di tích, khu trưng bày lịch sử như Bảo tàng chứng tích chiến tranh, địa đạo Củ Chi, làng Hòa Bình (bệnh viện Từ Dũ, TP Hồ Chí Minh), gặp gỡ Hội Việt – Mỹ (Hà Nội).
Tại trụ sở dự án Renew (Dự án phục hồi môi trường và khắc phục hậu quả chiến tranh ở Quảng Trị), họ được quan sát hiện vật như bom, mìn còn sót lại sau chiến tranh, tìm hiểu về những thương tích, thiệt hại chúng gây ra trong hiện tại.
“Hậu quả của cuộc chiến đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển kinh tế, xã hội, nhất là ở miền Trung Việt Nam”, Britta Galanis, một trong hai trưởng nhóm chia sẻ.
Hành động để sẻ chia
Trăn trở với “bóng ma” cuộc chiến, trong 2 năm qua, ở bên kia địa cầu, Britta và nhóm của mình đã miệt mài ủng hộ cho Việt Nam thông qua nhiều hình thức hoạt động.
Ngoài việc tuyên truyền trong trường Đại học, nhóm còn chủ động gửi thư tới Quốc hội Hoa Kỳ, đề xuất sự quan tâm nghiêm túc đến việc giải quyết hậu quả của chất độc da cam và bom mìn tại Việt Nam.
Một buổi chia sẻ về dự án “Đẩy lùi bóng ma chiến tranh tại Việt Nam” tại ĐH American (Ảnh: Dự án)
Thành công lớn nhất họ đạt được chính là sự ra đời của bài báo “Teaching kids in Vietnam to avoid a deadly everyday legacy of war” (tạm dịch: “Dạy trẻ em Việt Nam tránh xa hiểm họa hậu chiến trong cuộc sống thường nhật”). Đây là kết quả họ đạt được thông qua việc chủ động bắt liên lạc với nhà báo Michael Sulivan, khơi gợi cảm hứng để ông viết về đề tài này.
Bài báo đã được đăng tải dưới dạng audio và báo viết trên website Đài phát thanh công cộng quốc gia Mỹ (NPR) tháng 5/2016, và được chia sẻ trên nhiều trang mạng như Quizlet (cộng đồng học trực tuyến dành cho học sinh và giáo viên lớn nhất thế giới), Reddit (hệ thống mạng xã hội có số lượng truy cập lớn thứ 8 thế giới),...
Ảnh chụp màn hình bài báo “Dạy trẻ em Việt Nam tránh xa hậu quả chết người hàng ngày của chiến tranh” trên trang NPR.
Ngoài phản ánh chi tiết hoạt động giáo dục nguy cơ bom mìn nhằm giảm thiểu tai nạn ở trẻ em do dự án Renew thực hiện tại Quảng Trị, bài viết còn thể hiện góc nhìn về chiến tranh đầy day dứt của những “người trong cuộc” như cựu binh Mỹ Chuck Searcy, cũng như tâm huyết của họ trong công cuộc xoa dịu nỗi đau hậu chiến.
Trở lại Việt Nam lần này, nhóm sinh viên được tiếp thêm động lực cho hành trình của mình, khi được trực tiếp gặp những cựu binh Mỹ tiến bộ như Chuck, những người Việt Nam đầy nghị lực như anh Hồ Văn Lai, 27 tuổi, nhân viên dự án Renew, cũng là một nạn nhân bom mìn, người đã tích cực góp sức trong các chiến dịch truyền thông về hậu quả của bom mìn cho học sinh.
“Người Việt Nam chính là nguồn cảm hứng lớn nhất chúng tôi tìm được trong chuyến đi này. Thay vì chờ đợi, phó thác trách nhiệm cho các bên, họ đã đoàn kết, chủ động đứng lên giải quyết những hậu quả chiến tranh”, Emma Walker, sinh viên ngành Luật và Xã hội học nói.
Với nguồn động lực mới, dự định sau khi trở về Mỹ của nhóm là sẽ dựa trên những hiểu biết, kiến thức mà bản thân có được trong chuyến hành trình tới Việt Nam để thuyết phục các chính trị gia, những nhà lập pháp, người có tiếng nói trong Quốc hội và chính phủ Mỹ, để vấn đề hậu quả chiến tranh ở Việt Nam được quan tâm một cách thích đáng. Bên cạnh đó, nhóm cũng cho biết, sẽ nỗ lực mở rộng mạng lưới thành viên, góp phần tăng sức lan tỏa của dự án nhân văn này tại Mỹ.
Phi Yến