Người Nhật đã đẩy lùi tai nạn giao thông như thế nào?
Trước đây, Nhật Bản cũng từng có tình trạng giao thông rất lộn xộn. Vào những năm 1960, hiện tượng phóng nhanh vượt ẩu, lái xe lấn tuyến… diễn ra rất phổ biến tại đất nước này và đây là một trong những nguyên nhân chính khiến cho số người chết vì TNGT tại Nhật lên đến con số cao kỷ lục, với 17.000 người chết hàng năm.
Chính phủ Nhật Bản đã phải đưa ra khái niệm "Chiến tranh giao thông" bởi con số này tương đương với chiến tranh của Nhật Bản ở nhiều thập kỷ trước. Tai nạn giao thông đã trở thành "chiến nạn", Hoàng gia và Chính phủ Nhật Bản đã đưa ra nhiều biện pháp mạnh để đối phó với thảm họa này.
Sau gần 50 năm nỗ lực thực hiện các giải pháp bảo đảm trật tự ATGT đường bộ, Nhật Bản đã trở thành tấm gương cho nhiều quốc gia trên thế giới về ATGT. Số người chết do TNGT ở Nhật Bản từng bước giảm cơ bản, đến nay đã giảm hơn 3/4 số người chết so với năm 1970.
Nhật Bản có hệ thống đường giao thông thuộc loại hiện đại nhất thế giới. Ảnh: Internet.
Để đạt được thành quả nêu trên, Nhật Bản đã áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ dưới đây, với mục tiêu "Tất cả vì con người".
Sửa đổi Luật ATGT
Để cải thiện tình hình ATGT vốn đang có chiều hướng đi xuống, Chính phủ Nhật Bản đã ban hành Luật ATGT vào năm 1970 với các biện pháp siết chặt quản lý phương tiện cá nhân. Cùng với việc thành lập chương trình ATGT cơ bản, số người chết do TNGT đã giảm đi đáng kể, từ 16.756 vụ năm 1970 xuống còn 8.466 vụ vào năm 1979.
Dựa trên các chương trình ATGT cơ bản, Chính phủ Nhật Bản đã ban hành nhiều nguyên tắc cơ bản đối với giao thông trên đường. Các nguyên tắc cơ bản sẽ được đánh giá và phân tích sau một chu kỳ 5 năm áp dụng. Dựa trên các đánh giá, các cơ quan có thẩm quyển và các nhà nghiên cứu sẽ tập hợp dữ liệu để cải thiện và đưa ra mục tiêu mới cho chu kỳ tiếp theo.
Đảm bảo cơ sở hạ tầng giao thông
Hệ thống hạ tầng giao thông đã được Nhật Bản chú trọng phát triển từ những năm đầu thế kỷ XX, với hệ thống xe điện đưa vào hoạt động những năm 1927 và đường cao tốc vào năm 1963.
Bên cạnh đó, Chính phủ Nhật Bản cũng rất coi trọng việc phân chia hệ thống giao thông đường bộ. Các tuyến đường phần lớn được phân chia theo làn, trong đó xe buýt luôn có làn ưu tiên, cùng với ý thức tốt của những người tham gia giao thông nên việc chen làn, vượt làn hầu như không xảy ra.
Cảnh sát giao thông Nhật Bản. Ảnh: Internet.
Vì vậy, hiện tượng tắc đường ở Nhật Bản hầu như rất hiếm, nếu có xảy ra thì cũng không quá 30 phút và các phương tiện vẫn có lối thoát. Tàu điện đô thị là phương tiện giao thông có mật độ sử dụng cao nhất tại các đô thị lớn của Nhật Bản.
Sự tiến bộ trong quy hoạch hệ thống đường bộ là mục tiêu trọng tâm trong việc cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông. Các biện pháp được áp dụng bao gồm: Mở thêm và cải tạo các tuyến đường sẵn có; phân chia đường cho xe và lề đường cho người đi bộ; ưu tiên mở rộng, cải tạo các tuyến đường có tỷ lệ tai nạn cao.
Ngoài việc nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng giao thông sẵn có, Nhật Bản còn áp dụng công nghệ vào quản lý giao thông, trong đó có sử dụng hệ thống giao thông thông minh (ITS).
Một trong những ví dụ điển hình của sự thành công biện pháp này là số lượng vụ TNGT tại QL25 của Nhật Bản đã giảm đến 70% sau khi hệ thống cảnh bảo nguy hiểm thông minh được lắp đặt tại các đường cua nguy hiểm trên tuyến đường này. Trong số những biện pháp giảm thiểu TNGT, Nhật Bản là nước đi đầu trên thế giới về ứng dụng khoa học công nghệ vào giao thông.
Giáo dục ATGT
Biển chỉ dẫn của CSGT Nhật Bản, dành cho phụ huynh: Hãy hướng dẫn con em mình qua đường an toàn. Ảnh: Internet.
Người dân Nhật Bản có ý thức rất cao khi tham gia giao thông. Để làm được như vậy, một trong những giải pháp được Nhật Bản chú trọng là giáo dục ATGT cho trẻ em để xây dựng cho các em ý thức ngay từ nhỏ.
Công tác giáo dục giao thông tại Nhật Bản cũng được áp dụng song song với tình hình thực tế. Chẳng hạn tại TP. Kyoto, nơi có mật độ sử dụng xe đạp trong giới học sinh tiểu học tương đối cao, các em học sinh phải tham gia khóa huấn luyện về ATGT mới được cấp chứng chỉ sử dụng xe đạp.
Công tác giáo dục ATGT còn được Nhật Bản tập trung ngay từ bậc tiểu học. Việc giáo dục kiến thức về giao thông cho người dân thực hiện từ khi còn bé cho đến khi về già: Giáo dục trong trường học, gia đình, các tổ chức xã hội, thông qua đài phát thanh, truyền hình, báo chí với nội dung phù hợp trong lứa tuổi
Các hoạt động tuyên truyền về giao thông ở Nhật Bản thu được hiệu quả một phần nhờ vào cách gắn liền với thực tiễn. Chẳng hạn, để ngăn chặn nạn đỗ xe bừa bãi gây cản trở giao thông, trước hết chính quyền chăm lo quy hoạch khu vực có thể đỗ xe rồi mới tổ chức tuyên truyền.
Ngoài ra, hầu như địa phương nào cũng ban hành những kế hoạch bảo đảm ATGT trong vòng 5 năm. Người Nhật xác định, ùn tắc giao thông thường dẫn tới va chạm, xung đột nên liền với đó là TNGT, nhất là ở các tuyến đường cao tốc, các nút giao thông. Vì thế, các kế hoạch ATGT bao giờ cũng gắn liền và đặc biệt quan tâm tới việc chống ùn tắc.
Trọng Sang